با پیشرفت دنیای کسب‌وکار و رواج استارتاپ‌های موفق، روش‌های سرمایه گذاری جدیدی نیز به وجود آمده است.
روش‌های سرمایه گذاری مانند گذشته دیگر محدود و سنتی نیستند و کارآفرینان فرصت‌های فراوانی برای جذب سرمایه و توسعه کسب و کار خود دارند.
یکی از اهداف کوفاندرهای استارتاپ تکامل ایده‌های موفق و رسیدن عرضه اولیه یا IPO است.
کارآفرینان برای دستیابی به این اهداف و توسعه کسب و کار خود باید با شناخت کاملی از مراحل جذب سرمایه داشته باشند.
کسب اطلاعات کافی در این زمینه می‌تواند مسیر موفقیت را هموارتر کند. سطح‌های جذب سرمایه استارتاپ شامل مراحل پیش بذری، A، B، C،D و E میشود.
مرحله‌ی پیش بذری
این مرحله به عنوان مرحله تامین بودجه پیش از سرمایه‌گذاری شناخته میشود.
این مرحله یکی از ابتدایی‌ترین مراحل جذب سرمایه است که اغلب به عنوان یک سطح جدا تعریف نمی‌شود. در این مرحله استارتاپ چیزی برای عرضه و جلب نظر سرمایهگذاران مختلف ندارد و تنها می‌تواند وعده موفقیت ایده خود به همراه پتانسیل‌های احتمالی را بدهد. جذب سرمایه مورد نیاز در این مرحله ممکن است تا مدت‌ها زمان ببرد یا در یک بازه زمانی کوتاه و سریع اتفاق بیفتد.
در این مرحله به صورت عمده کارآفرینان از سرمایه خود برای توسعه و راه اندازی اولیه استارتاپ استفاده می‌کنند؛ بنابراین با ارائه برنامه‌ای دقیق در تلاش هستند تا سرمایه خود را در تولید محصولات، تحقیق و توسعه با بالاترین بازده استفاده کنند.
برخی از فعالان دنیای سرمایه گذاری توصیه می‌کنند که در ابتدای کار و مرحله پیش‌بذری، از دوستان، آشنایان، همکاران و خانواده در خواست کمک کنید، در صورت وجود هر گونه مخالفت به فعالان و سرمایهگذاران این حوزه مراجعه نمایید.
روش‌های جذب سرمایه متفاوتی وجود دارد که در این مرحله میتوان به بنیانگذاران، دوستان، خانواده و سرمایهگذاران خطرپذیر اشاره کرد.
مرحله seed funding
یکی از اولین سطوح رسمی مراحل جذب سرمایه، مرحله سرمایه‌گذاری اولیه یا بذری است.
مرحله Seed funding زمانی اتفاق می‌افتد که استارتاپ اولین پول رسمی خود را از سرمایه گذاران به دست می‌آورد.
هزینه به دست آمده در این سطح معمولا صرف تشکیل و استخدام یک تیم، تحقیقات بازار و مشتریان، طراحی و ارائه ایده‌های محصول نهایی، میشود.
این اقدامات انجام شده پایه‌های اساسی استارتاپ را بنا می‌کند. مبلغ سرمایه‌گذاری شده در این مرحله زیاد نبوده و سرمایهگذاران در ازای این بودجه مقداری از سهام آن کسب و کار را به دست می‌آورند.
اغلب اوقات سطح سرمایه بذری یکی از خطرپذیرترین مراحل جذب سرمایه بوده و از متداول‌ترین سرمایهگذاران این سطح میتوان به سرمایهگذاران فرشته اشاره کرد.
این افراد با در نظرگرفتن احتمالات، ضررهای ممکن از استارتاپ‌ها حمایت می‌کنند و در ازای آن درصدی از سهام شرکت را به دست می‌آورند. از دیگر سرمایهگذاران این مرحله میتوان به بنیانگذاران؛ دوستان و خانواده، شرکتهای سرمایهگذار خطرپذیر و ارگانهای دیگر اشاره کرد.
مرحله سرمایه گذاری سری A
سری A اولین سطح از مراحل جذب سرمایه بوده که در آن برای اولین بار ارزشگذاری استارتاپ انجام میشود.
به طور کلی یک شرکت یا استارتاپ هنگامی توانایی ورود به مرحله سرمایه‌گذاری سری A را دارد که میزان سرمایه‌گذاری خطرپذیر آن بین 500 میلیون تا 5 میلیارد تومان باشد.
خلاصه‌ای از گفتگو با کوفاندر پی‌پینگ درباره فرآیند جذب سرمایه 2.1 میلیارد تومانی را در این ویدئو مشاهده نمایید. [نسخه کامل این گفتگو را در صفحه پی‌پینگ از ایده تا جذب سرمایه ببینید.]
در این مرحله دیگر داشتن ایده‌ای منحصر به فرد کافی نیست و باید به همراه ایده عالی، استراتژی و برنامه ریزی فوق‌العاده نیز وجود داشته باشد.
سرمایهگذاران در این مرحله به ازای مبلغ پرداختی، 20 تا 30 درصد از سهام آن شرکت را دریافت می‌کنند و بیشتر به دنبال سود بیشتر و پول سازی بیشتر آن شرکت هستند.
بعضی از استارتاپ‌ها پس از توسعه محصول و جذب مشتریان خود در مرحله قبلی، در سطح A دچار سردرگمی می‌شوند که چگونه ایده خود را توسعه دهند و از این ایده پول به دست آورند. در این موقعیت مهارت‌هایی مانند تامین مالی و جذب سرمایهگذاران از اهمیت بالایی برخوردارند.
از سرمایهگذاران این مرحله جذب سرمایه میتوان به سرمایهگذاران خطرپذیر و شتابدهنده‌ها اشاره کرد. همچنین احتمال دارد سرمایهگذاران فرشته نیز در این مرحله فعالیت کنند اما بر این باورند که در سطح A تاثیر کمتری نسبت به مرحله قبل دارند.
مرحله سرمایه گذاری سری B
استارتاپ‌ها پس از گذشت سطح A از مراحل جذب سرمایه وارد مرحله B می‌شوند و موفقیت و پتانسیل خود را به سرمایهگذاران ثابت کرده‌اند.
در این مرحله مبالغ دریافتی افزایش پیدا کرده و استارتاپ‌ها بر دسترسی بیشتر به بازار، رشد و توسعه تمرکز می‌کنند، زیرا استارتاپ‌ها با رسیدن به سطح B محصول تولیدی، مشتریان و جایگاه خود را در بازار درک کرده است و درآمد مطلوبی از آن به دست می‌آورد.
پس در این مرحله با انجام اقدامات مهمی مانند تهیه گزارش‌های تحلیلی و مشورت با مراکز قانونی برای افزایش تولید و گسترش بازار خود تلاش می‌کند.
دو سطح A و B از مراحل جذب سرمایه مشابه یکدیگر هستند و تنها تفاوت آن‌ها در سری B، ورود موج جدیدی از سرمایه گذاران است.
به عبارت دیگر در این سطح، سرمایهگذاران اصلی استارتاپ، برای جذب سرمایهگذار جدید و تامین مالی کمک می‌کنند.
طبق آمار جهانی یک استارتاپ ایده‌آل با سودآوری مناسب حدود 30 تا 60 میلیون دلار ارزش دارد و می‌تواند تا 30 میلیون دلار سرمایه جذب کند.
مرحله سرمایه گذاری سری C
این مرحله از موقعیت‌های شتابدهنده و سریع رشد استارتاپ‌ها یاد میشود. در سطح C سرمایه گذاران به امید سود دو برابر، مبالغ زیادی را در اختیار استارتاپ‌ها قرار می‌دهند. سرعت رشد و افزایش سرمایه در این مرحله بسیار بالا بوده به صورتی که سرمایه‌های یک رقمی به صدها میلیون سود تبدیل می‌شوند.
به خاطر داشته باشید که استارتاپ‌های وارد شده به سری C به ثبات و درآمد بالا رسیده‌اند و مشتریان زیادی دارند و به دنبال گسترش در سطح جهانی هستند.
سرمایه جذب شده در این مرحله در دو مسیر مختلف استفاده میشود.
مسیر اول زمانی است که استارتاپ با دستیابی به اهداف خود، به دنبال تولید محصولی جدید و دسترسی به بازار جدید هستند. مسیر دوم خرید یک استارتاپ یا شرکت دیگر یا ادغام با آن‌ها است زیرا احتمال ریسک در این کسب و کارها کاهش پیدا می‌کند.
سرمایهگذاران خطرپذیر سطح نهایی، شرکتهای خصوصی و بانک‌ها از سرمایهگذاران معروف این سطح هستند.
سری D از مراحل جذب سرمایه
در صورتی که یک استارتاپ در تحقق اهداف و رشد آن‌ها با بودجه سری C شکست بخورد؛ به مرحله تامین مالی D نیاز پیدا می‌کند. در این شرایط ممکن است استارتاپ دچار افت سهام و ارزش شود؛ بنابراین مبلغ دریافتی در این مرحله نسبت به مرحله قبل کاهش پیدا می‌کند. این گونه سرمایه‌گذاری‌ها به طور معمول توسط سرمایهگذاران خطرپذیر صورت می‌گیرد.
دلیل دیگر نیاز به جذب سرمایه پس از مرحله C، تلاش برای کشف فرصت‌های جدید پیش از عرضه اولیه سهام است. سرمایهگذاران خطرپذیر سطح نهایی، بانک‌ها، شرکتهای خصوصی و صندوق‌های پوشش ریسک از سرمایهگذاران عمده این سطح هستند.
مرحله سرمایه گذاری سری E
کمتر استارتاپی به مرحله E راه پیدا می‌کند اما از دلایل عمده جذب سرمایه در این سطح، شکست استارتاپ در برآورده کردن انتظارات و اهداف است. همچنین احتمال دارد که شرکت قبل از عرضه عمومی کمک بیشتری دریافت کند و مدت بیشتری خصوصی بماند.
عرضه اولیه سهام یا IPO، آخرین سطح از مراحل جذب سرمایه
پس از طی کردن مراحل پیشین، استارتاپ به ثبات کامل رسیده است و آمادگی عرضه اولیه سهام خود را دارد. در چنین حالتی علاقه مندان می‌توانند قسمتی از سهام استارتاپ‌ها را خریداری کنند. این سطح از مراحل جذب سرمایه مزایای فراوانی دارد:
- جذب سرمایه بالا
- دسترسی به بازارهای عمومی
- مبادله راحت‌تر به پول
- جذب استعداد
- آسان‌تر شدن ادغام استارتاپ‌ها
اهمیت بالای مراحل جذب سرمایه
کسب و کارها از ابتدای مسیر و گذر زمان، شرایط و فرصت‌های مختلفی را تجربه می‌کنند. هر کدام از این شرایط نیازهای مخصوص به خود را دارند و استارتاپ‌ها باید با توجه به آن تصمیمات و برنامه‌های خود را تغییر دهند.
کارآفرینان و صاحبان استارتاپ‌ها باید در مورد مراحل جذب سرمایه اطلاعات کافی به دست آورند تا شایستگی خود را برای ورود به سطوح مختلف بسنجند.
شناخت این مراحل و درک بیشتر دنیای سرمایه‌گذاری باعث میشود مسیر موفقیت کسب‌و‌کارها هموارتر شود و با دیدگاهی روشن نسبت به فعالیت‌های خود تصمیم بگیرند.
