تا به حال نام شتابدهنده استارتاپ را شنیده‌اید؟ اینکه چه هدفی را دنبال می‌کنند و چطور به کسب‌و‌کارهای نوپا جان می‌بخشند؟
در واقع شتابدهنده به مراکزی گفته می‌شود که برای حمایت استارتاپ‌ها و کسب‌و‌کارهای نوپا تشکیل می‌شوند.
به همین دلیل تیم استارتاپی، نیازی به نگرانی از بابت سرمایه اولیه، فضای کار و ابزارهای مورد نیاز برای رشد استارتاپ ندارد و با کمک شتابدهندهها در مسیر محقق کردن اهداف استارتاپش قدم بر می‌دارد.
شتابدهنده استارتاپ به عنوان کاتالیزور و حلقه واسط میان تیم استارتاپی و سرمایه‌گذار عمل می‌کنند و سرعت محقق شدن خواسته‌های صاحبین استارتاپ را بیشتر خواهند کرد.
شتابدهنده استارتاپ چیست؟
بگذارید کسب و کار را به یک سفینه فضایی تشبیه کنیم که قرار است از روی زمین به فضا پرتاب شود.
شتابدهنده نقش سوخت و کاتالیزور انفجاری آن را بازی می‌کند. شتابدهندهها در واقع مراکز خصوصی یا دولتی برای حمایت از کسب‌و کارهای نوپا و خلاقانه هستند.
این مراکز روند فعالیت کسب‌و‌کارها را تسهیل می‌کنند. شتابدهنده به نوعی در ایده‌ای که شما قصد اجرایی کردن آن را دارید شریک می‌شود. همچنین مراکز شتابدهنده با هدف تامین منابع مالی استارتاپ‌ها به کمک آنها می‌آیند تا ایده‌های‌شان را سریعتر اجرایی کنند.
این موضوع هم برای تیم استارتاپی و هم برای سرمایه‌گذاران استارتاپ مفید هست. چون در ابتدای کار، تیم استارتاپی نیاز نیست با چالش‌هایی همچون منابع مالی اولیه، منابع انسانی، ارتباط گرفتن با منتورهای موجود در حوزه کاری‌اش، فضای کاری که تجهیز شده باشد و… روبرو شود که بیشتر زمانش را بگیرد.
از سوی دیگر سرمایه‌گذاران این را می‌دانند در شتابدهندهها منتورها و متخصصانی خبره وجود دارد که باعث می‌شود استارتاپ به صورت حرفه‌ای و اصولی مسیر رشدش را طی نموده و خیلی از چالش‌های استارتاپی بعد از جذب سرمایه از سرمایه‌گذار کاسته شده است.
در برخی از موارد شتابدهنده خودش هم به عنوان نقش سرمایه‌گذار وارد می‌شود و خودش بر روی استارتاپ سرمایه‌گذاری می‌کند. استارتاپ استودیو تافردا از این جنس بوده و بر روی استارتاپ‌هایی که معیارهای مدنظرش را داشته باشند حاضر به سرمایه‌گذاری می‌باشد.
اهداف و خدمات شتابدهنده چیست؟
تنها هدف و خدمتی که شتابدهنده دنبال می‌کند حمایت مالی استارتاپ‌ها نیست بلکه به عنوان مشاور قوی، کاربلد و حرفه‌ای در کنار آنهاست تا در مسیر درست قدم برداشته و به اهداف‌شان سریعتر دست پیدا کنند.
در واقع این مراکز با ارائه کمک‌های تخصصی به ایده‌پردازان در حوزه‌های مختلف به آنها در مسیر رشد و پیشرفت کمک می‌کنند. از جمله اهداف دیگری که شتابدهندههای کسب و کار دنبال می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- · تسهیل فعالیت‌های صاحبان استارتاپ در جهت روند راه‌اندازی و توسعه کسبوکار
- · کمک‌های تخصصی در جهت افزایش کیفیت محصولات، خدمات و ثبات مالی شرکت‌ها
- · آموزش دادن استارتاپ‌ها به صورت موازی و گروهی
- · شراکت در پروسه فشرده توسعه و پیشرفت کسبوکار برای مدت زمان محدود
- · بهره‌مندی از سیلابس آموزشی کسبوکار محور
- · خدمات منتورینگ و مشاوره از سمت صاحبان استارتاپ‌های با تجربه و پیشکسوت به جهت پیشرفت بیشتر استارتاپ‌ها
- ارائه خدمات حقوقی و کمک در حل چالش‌های حقوقی
تاریخچه شتابدهنده کسب و کار
اولین شتابدهنده که فعالیت خود را آغاز کرده، Y Combinator بود که در سال 2005 در شهر کمبریج ایالت ماساچوست آمریکا تاسیس شد. این مرکز به واسطه پاول گراهام شل گرفت و نام خود را در تاریخ به عنوان اولین شتابدهنده کسب و کار ثبت کرد.
بعد از Y Combinator مراکز دیگری TechStars ، Seedcamp و Startupbootcamp فعالیت خود را در اروپا و آمریکا آغاز کردند.
مرکز TechStars در سال 2006، مرکز Seedcamp در سال 2007 و مرکز Startupbootcamp در سال 2010 آغاز به کار کردند. پس از آن نیز شتابدهندههای مختلف دیگری شروع به کار کرده و هم‌اکنون که این مطلب را مطالعه می‌کنید، مراکز مختلفی با عنوان شتابدهنده مشغول به فعالیت هستند.
تاریخچه شتابدهنده کسب و کار در ایران
در سال 1393 اولین مرکز شتابدهنده در کشور ایران فعالیت خود را آغاز کرد. نام این مرکز آوای تک پردیس (آواتک) در دانشکده علوم فنی دانشگاه تهران است.
پس از مرکز آواتک، مراکز مختلفی با عناوین دیگری در کشور ایران به صورت جدی شروع به فعالیت در زمینه کمک‌های تخصصی به کسب و کارهای نوپا کردند و امروزه مراکز مختلفی نیز در کشور ایران مانند کشورهای اروپایی و آمریکایی در حال کمک به استارتاپ‌ها و کسب و کارهای نوپا و خلاقانه هستند.
نوع فعالیت شتابدهنده کسب و کار
نام شتابدهنده مشخص‌کننده نوع فعالیت این مجموعه است. در واقع مراکز شتابدهنده برای توسعه و تعالی کسب و کارها ایجاد می‌شود و در نهایت موجب شتاب دادن به مراحل رشد استارتاپ خواهند شد.
ماهیت روش کمک در این مراکز به کسب‌و‌کارها یکسان است اما در برخی جزئیات و نحوه اجرایی کردن فعالیت‌های خود ممکن است تفاوت‌هایی با هم داشته باشند.
مراکز شتابدهنده کسب و کار در وهله اول و مراحل آغازین کسب و کارهای نوپا آنها را شناسایی و اعتبارسنجی خواهند کرد. پس از اینکه ثابت شد یک ایده می‌تواند سودده باشد، استارتاپ وارد چرخه شتابدهی شتابدهنده خواهد شد.
بعد از ورود استارتاپ به شتابدهنده، شتابدهنده با توجه به خدماتی که می‌تواند به استارتاپ ارائه نماید از جمله فضای کار اشتراکی، استفاده از مشاوره و منتورینگ متخصصان، کمک در جذب سرمایه و… به رشد استارتاپ شتاب می‌دهد.
روند پذیرش شتابدهنده ها
روند کار شتابدهندهها به شرح زیر است:
درخواست پذیرش:
در مرحله اول پذیرش شتابدهندهها صورت می‌گیرد. در این مرحله تمام کسانی که فکر می‌کنند ایده‌های خلاقانه و استارتاپ‌های با قابلیت سوددهی و کسب سهام بازار قابل توجه دارند می‌توانند در مراکز شتابدهنده استارتاپ درخواست و ایده خود را ثبت کنند.
گزینش اولیه
در این مرحله کارشناسان، مدیران و منتورها اقدام به بررسی استارتاپ‌ها کرده و برخی را با توجه به معیارها و ملاک‌های خاص شتابدهنده انتخاب و آماده‌سازی می‌کنند.
دوره پیش‌شتابدهی
در دوره پیش‌شتابدهی تمام تلاش خود را می‌کند تا استارتاپ را سازماندهی اولیه کند. برای این کار مربیان و منتورها مفاهیم ابتدایی کسب و کار را به تیم استارتاپی آموزش می‌دهند و همچنین خدمات مورد نیاز برای خلق ارزش سریعتر و به دست آوردن موفقیت‌های بیشتر را در اختیارشان قرار می‌دهند. پس از این دوره، برخی استارتاپ‌ها برای دوره شتاب انتخاب می‌شوند.
دوره شتابدهی
استارتاپ‌هایی که اجازه ورود به دوره شتابدهی را کسب نمایند، در ازای اعطای بخشی از سهام استارتاپ مورد حمایت شتابدهنده قرار خواهند گرفت.
دوره شتابدهی در استودیو شتابدهی تافردا بازه زمانی 2 ساله در 3 مرحله می‌باشد:
- دوره 3 ماهه کالیبره کردن کمیته محصول پذیرفتنی
- دوره 9 ماهه ایجاد تناسب بین محصول و بازار
- دوره 12 ماهه رشد محصول و کسب سهم از بازار
· روز نمایش و معرفی سرمایه گذار (Demo Day)
بعد از اینکه دوره شتاب تمام شد، وارد مرحله معرفی به سرمایه‌گذار که آخرین مرحله است می‌شویم. در این مرحله شتابدهندهها استارتاپ‌ها را با سرمایه‌گذاران آشنا می‌کنند. تیم استارتاپی نیز در روز دمودی (Demo Day) اقدام به معرفی کسبوکار خود برای جذب سرمایه‌گذار می‌نمایند.
انواع شتابدهنده کسب و کار
چیزی که شتابدهندهها را از هم متمایز می‌سازد، در نوع استارتاپ‌هایی که حمایت می‌کنند و نوع خدماتی که ارائه می‌کنند.
مثلا بعضی از شتابدهندهها در حوزه سلامت اقدام به جذب استارتاپ می‌کنند یا برخی دیگری در حوزه گردشگری.
استارتاپ استودیو تافردا در استودیو شتابدهی سه حوزه گردشگری، فینتک و خدمات پس از فروش خودرو را مورد حمایت قرار می‌دهد.
مزایای شتابدهندهها
اما مراکز شتابدهنده چه مزایایی دارند و چطور به کسب و کارها کمک می‌کنند؟ این سوال چند پاسخ دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- بهره گرفتن از شبکه ارتباطی با متخصصین و تیم‌های دیگر استارتاپی
- افزایش خلاقیت در اجرایی کردن ایده‌ها و تکمیل آنها
- بهره گرفتن از قدرت تحلیل کردن بازار و برنامه‌ریزی‌های درست و مناسب
- تمرین در مذاکره کردن با خریداران و سرمایه گذاران برای پیشرفت کسب و کار
- دسترسی به مربیان و منتورهای حرفه‌ای
شتابدهنده ها مناسب چه استارتاپ هایی هستند؟
توجه کنید که با اینکه شتابدهندهها می‌توانند به پیشرفت و تعالی بسیاری از استارتاپ‌ها کمک کنند اما برای برخی از استارتاپ‌ها هم مناسب نیستند.
شتابدهندهها به عنوان گزینه‌ای مناسب برای استارتاپ‌هایی شناخته می‌شوند که در حال پیشرفت بوده و چند قدمی از مسیر تکامل خود را پیموده‌اند. این مراکز شرط اصلی موفقیت کسب و کارها نیستند بلکه می‌توان از آنها به عنوان یک نیروی سرعتی استفاده کرد.
چنانچه کسب و کار شما از شرایط زیر بهره‌مند بود، می‌توان گفت که شتابدهنده مناسب کسبوکار شماست و می‌تواند به شما در زمینه پیشرفت و تعالی کمک کند:
- تجربه کاری افراد تیم
- شناخت بازار
- میزان نیاز بازار
- مستقر شدن در فضای کاری مشترک
- وجود داشتن نمونه اولیه
- توجیه اقتصادی ایده
- دارا بودن یک تیم با پشتکار
- عدم رویاپردازی‌ها و خیال بافی‌های دست نیافتنی
- دارا بودن بوم ناب
مدل درآمدهای شتابدهنده ها
همانطور که در قبل هم اشاره کردیم، مراکز شتابدهنده کسب و کار در ازای گرفتن بخشی از سهام شرکت‌ها به آنها کمک‌های مالی و تخصصی می‌کنند تا آنها بتوانند پیشرفت کرده و به رشد و تعالی برسند.
سهامی که شتابدهندهها از صاحبین استارتاپ‌ها و کسب و کارها دریافت می‌کنند با توجه به میزان پیشرفت و همچنین خدماتی که شتابدهنده قرار هست ارائه نماید بین شتابدهنده و تیم استارتاپی مذاکره می‌گردد.
با اعطای سهام، شتابدهنده تمام کمک‌های لازم به استارتاپ را خواهد کرد که بتواند مسیر پیشرفت را آغاز کند.
مراکز شتابدهنده کسب و کار
مراکز مختلفی با عنوان شتابدهنده داخل و خارج از ایران فعالیت می‌کنند که در زیر به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
مراکز شتابدهنده کسب و کار خارجی
مراکز زیر جزو شتابدهندههای مطرح خارجی هستند:
- Y Combinator
- TechStars
- BongoHive
- Conscious Venture Labs
- Startupbootcamp
- WAYRA
مراکز شتابدهندههای کسب و کار ایرانی
مراکز زیر جزو شتابدهندههای ایرانی به شمار می‌روند:
- شتابدهنده آوا تک
- شتابدهنده دیموند
- شتابدهنده تیک
- شتابدهنده شزان
- شتابدهنده نوپایار
- شتابدهنده سیمرغ
- شتابدهنده تک
- شتابدهنده شریف
- شتابدهنده فینووا
شتابدهنده استارتاپ، فرصتی برای رشد
شتابدهنده استارتاپ همیشه می‌تواند فرصتی برای رشد و پیشرفت باشد. این مراکز با ارائه آموزش‌های حرفه‌ای و تخصصی و از همه مهم‌تر تامین منابع مالی کمک‌تان می‌کنند تا به اهداف خود زودتر رسیده و ایده‌هایتان را خیلی سریعتر از آنچه در ذهن دارید اجرایی کنید.
هر چند همانطور که گفتیم این مراکز اصل و معیار برای راه‌اندازی کسب و کار نیستند اما به پیشرفت شما شتاب می‌دهند، پس چه خوب که مراحل پذیرش در این مراکز را پشت سر گذاشته و در صورت تایید از خدمات‌شان بهره‌مند شوید.
جدای از کمک های مالی این مجموعه‌ها، راهنمایی‌های منتوهای حرفه‌ای به شما کمک می‌کند تا جلوی بسیاری از اشتباهات را گرفته و از ورود به مسیرهای نادرست در مسیر کسب و کار و ایده نیز بپرهیزید.
